लेन्सचा केंद्रबिंदू काय आहे?

लेन्सच्या बाबतीत, अस्पष्ट नसलेल्या प्रतिमा मिळविण्याचा केंद्रबिंदू हा एक महत्त्वाचा पैलू आहे. लेन्सचा केंद्रबिंदू म्हणजे लेन्सपासून चे अंतर ज्यामध्ये लेन्सद्वारे प्रसारित होणारी प्रकाश किरणे भेटताना दिसतात. लेन्सच्या ऑप्टिक्समुळे तयार झालेल्या एकाच तीक्ष्ण प्रतिमेचे ही स्थान आहे.

फोकल पॉईंटचे महत्त्व
केंद्रबिंदू असा हेतू साध्य करतो, विशेषत: चित्राची गुणवत्ता आणि तीक्ष्णता. हे क्षेत्राची खोली, आवर्धन, प्रतिमा तीक्ष्णता इत्यादी घटकांमध्ये भाग घेते. लेन्सपासून विषयापर्यंतचे अंतर लक्षात घेता फोकल पोझिशन बदलता येईल, यावरही नियंत्रण ठेवता येते.

केंद्रबिंदू प्रभावित करणारे घटक
1. लेन्स डिझाइन:वेगवेगळ्या लेन्सेसची रचना वेगवेगळी असली तरी त्यांचीकेंद्रबिंदूऑप्टिकल डिझाइनमुळे अजूनही प्रभावित आहेत. उदाहरणार्थ, उत्तल लेन्स (अभिसरण लेन्स) जवळच्या सर्व प्रकाश किरणांना एका बिंदूत गोळा करते, तर अवतल लेन्स (विघटित लेन्स) प्रकाश किरणांना विखुरते.

2. फोकल लेंथ:लेन्सच्या फोकल डेप्थवरून फोकल पॉईंटची स्थिती निश्चित केली जाते. लेन्स आणि प्रकाश किरणएकत्र येणारा बिंदू यांच्यातील लांबी म्हणून ही व्याख्या केली जाते. कमी फोकल लांबी म्हणजे फोकल पॉईंटचे कमी अंतर, जसे जास्त फोकल लांबी म्हणजे ते अधिक दूर आहे. 

3. अपर्चर आकार:अपर्चरचा आकार, प्रकाश ज्या छिद्रातून जातो, त्याचाही केंद्रबिंदूच्या स्थितीवर परिणाम होतो. अपर्चर वाढल्याने लेन्समध्ये भरपूर प्रकाश पडतो ज्यामुळे ऑब्जेक्ट अधिक फोकसमध्ये होतो आणि फोकसची खोली उथळ होते. याच्या उलट सत्य आहे कारण लहान अपर्चरमुळे लक्ष केंद्रित करण्याची अधिक खोली मिळते परंतु केंद्रबिंदू पुरेसा स्पष्ट नसतो. 

4. विषय अंतर:लेन्स आणि लेन्सद्वारे टिपली जाणारी वस्तू यांच्यातील अंतर केंद्रबिंदू दर्शविते. कॅप्चर होणारी वस्तू लेन्सच्या जवळ गेल्यास केंद्रबिंदू लहान होतो. त्याचवेळी वस्तू विरुद्ध दिशेने सरकली तर केंद्रबिंदू लांब होतो. 

केंद्रबिंदू निश्चित करणे
1. मॅन्युअल फोकसिंग:मोठ्या संख्येने कॅमेरे आणि लेन्समध्ये फोकसची पुरेशी मूलभूत क्षमता असते - मॅन्युअल फोकस ज्याद्वारे वापरकर्ता स्वत: फोकस नियंत्रित करू शकतो. फोकस रिंग तसेच फोकस मार्क्स परिधान करून चित्र आणि शूटिंगच्या परिस्थितीच्या आधारे केंद्रबिंदू निश्चित केला जाऊ शकतो.

2. ऑटोफोकस सिस्टम:बहुतेक आधुनिक कॅमेऱ्यांमध्ये आढळणारे एक सामान्य वैशिष्ट्य म्हणजे ऑटोफोकस सिस्टम जे आपल्यासाठी एक केंद्रबिंदू शोधेल आणि सेट करेल. या प्रणालींमध्ये दृश्य विश्लेषण प्रणालींचा समावेश आहे जो कॉन्ट्रास्ट फोसी किंवा अगदी फेस डिटेक्शन सारख्या पद्धतींद्वारे सर्वात योग्य फोकस पॉईंट निर्धारित करतो.

3. फील्ड पूर्वावलोकनाची खोली:काही कॅमेऱ्यांमध्ये आढळणारे आणखी एक कार्य म्हणजे जेव्हा पूर्वावलोकन फंक्शन आपल्याला तीक्ष्ण आणि स्वीकारार्ह क्षेत्र पाहण्यास अनुमती देते तेव्हा क्षेत्राची खोली. एकच बटण ताणून किंवा स्विच करून अपर्चरच्या आकारातील बदलांमुळे क्षेत्राच्या खोलीत आणि त्यामुळे फोकसमध्ये कसा बदल होतो हे लक्षात येते.

फोटोग्राफी, व्हिडिओग्राफी, मायक्रोस्कोपी किंवा अचूक लक्ष देण्याची मागणी करणार् या कोणत्याही क्षमतेपासून लेन्ससह कोणत्याही प्रकारचे काम करणार्या कोणालाही केंद्रबिंदू म्हणजे काय हे समजून घेणे आवश्यक आहे. हा कार्यप्रणालीचा एक मूलभूत घटक आहे जो विषयाच्या प्रतिमांच्या रचनेच्या आणि तीक्ष्णतेच्या नियंत्रणाच्या दृष्टीने लेन्स वापराच्या बर्याच सर्जनशील पैलूंची व्याख्या करतो.